Başarılı bir bağımlılık tedavi merkezi olarak San Patrignano

San Patrignano’da yapılan WeFree günü kutlamalarında gördüğüm ortam beni etkiledi. İstenildiğinde madde bağımlılığının başarıyla tedavi edileceğini gösteren dünyadaki en iyi örneklerden biridir San Patrignano. ECAD ile birlikte hem kutlamalara katıldık hem de burada 3 günlük bir çalıştay yaptık. San Patrignano topluluğu tedavi konusunda çok başarılı ve deneyimlerini birçok ülke ve kuruluş öğrenmeye çalışıyor. Ancak konunun daha anlaşılır olması için ülkemizde tedavi koşulları hakkında kısa bir bilgi vermek gerekiyor.

Sosyal hayatın yeniden inşası

Madde bağımlılığı malum dünyada giderek yaygınlaşıyor. Her ülke önleme ve tedavi konusunda etkin çözümler bulmaya çalışıyor. Ülkemizde bu konuda çalışan insan sayısı neredeyse bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar. Daha da kötüsü tesislerimiz çok yetersiz. Arınma programlarından sonra bağımlıların tam anlamıyla iyileştirilmesi çok mümkün değil. Biyolojik olarak maddeden arınmak yetmiyor. Psikolojik olarak hala maddeyi kafalarından atmadan, dışarıya çıktığında yeni bir hayata başlayamayan herkes dönüp dolaşıp tekrar madde kullanmak zorunda kalıyor.

Bir kişinin bağımlı olması nasıl bir günde olmuyorsa normalleşmesi de birkaç ayda olmuyor. Kendini tekrar tanıması, geleceğini düşünür hale gelmesi ve iyi biri olmak için gerekli donanıma sahip olması uzun zaman alıyor. Bu sürede ise kişinin nerede ve ne yaptığı çok mühim. 2-3 aylık veya bazen haftalık tedavi sonrasında tekrar aynı mahalleye dönen, aynı arkadaşlarla gezen birinin alışkanlıklarını ve hayatını değiştirmesi çok güç.

San Patrignano bu gerçeği görerek kurulmuş bir köy. Aslında orası artık köy de değil. 1500 bağımlı ve 200 çalışanın yaşadığı küçük bir şehir. Hayata yeniden başlamak isteyenlerin gelebileceği dünyadaki nadir yerlerden biri; belki de alanında halen tek.

Bağımlılık tedavisi en pahalı hastalıklardan birisidir. Sürekli psikiyatristlerden destek almanız gerekir. Devletin sağladığı sosyal güvence maalesef beklenen desteği sağlamaz. Her görüşmede ciddi paralar ödersiniz ve bunun sonu bir türlü gelmez.

Ancak San Patrignano’yu diğerlerinden ayıran en önemli yönü ücretsiz olması. Ne başvuru esnasında, ne arınma programında ne de burada kalacağınız sürede sizden asla para istenmiyor. Burada normal bir tedavinin ortalama 4 yıl sürdüğünü düşündüğünüzde bu sürede sizin 3 öğün yemeğiniz, barınmanız, ilk yatarak tedaviniz, uzman desteğiniz dâhil hiçbir hizmetten ücret talep edilmiyor.

Şehirden uzak, ağaçların hayvanların ve sizi en iyi anlayabilecek insanların arasında yaşayabiliyorsunuz. Hatta çalıştığınız alandan elde edilen kar düzenli olarak hesabınıza yatıyor. İster tedavi olup çıkarken alıyorsunuz isterseniz tedavi süresince ailenize veya bir başkasına gönderebiliyorsunuz.

Bağımlılar neden tercih ediyorlar?

Burada yaşayanlarda yaklaşık 2 gün geçirdik. Özel hayatlarından buradaki sosyal hayata kadar farklı birçok konuyu tartıştık. En çok merak ettiğimiz konu kişinin neden burada kalmak istediğiydi. Çünkü bağımlılar arınsa bile bir süre sonra zihinsel olarak madde aramaya devam ediyor. Birçoğu tekrar başlamak zorunda kalıyor.

Hele tedavinin 4 yıl gibi uzun sürdüğü bu ortamda kalmak ciddi bir irade istiyor. Samimi arkadaşlık insanları buraya bağlayan tek güçmüş. Hayatlarında başkasına güven duygusunu kaybetmiş bu insanlar normal sosyal ilişkileri burada tekrar öğreniyor. Zamanla kendimizi tanıyoruz, bildiğimiz hatta gördüğümüz her şeyin yanlış bir dünya olduğunu burada kaldıkça anlıyoruz diyorlar. Bir çocuk gibi kavramları ilişkileri burada yeniden tanımlıyoruz diyorlar.

Gelir kaynakları ve iş kolları

Bu kadar büyük bir tesis ayakta kalmak için devletten para almıyor. Giderlerinin bir kısmı bağışlardan oluşuyor ama en önemli gelirleri kendi emekleri. Yaşamak, kendilerine daha iyi bir dünya kurmak için çalışmaları gerekiyor. Burayı ayakta tutan aslında tedavi gören bağımlıların iş gücü. Kişi ilk geldiği andan itibaren ilgi duyduğu bir alanda çalışmaya başlamak zorunda. Çalışmayı reddetmek buradan atılmayı gerektiren en önemli kuralların başında geliyor.

Bağımlı birinin emeğinin ticari bir değeri olabilir mi? Bunun evet olabileceği yer San Patrignano olmuş. Neredeyse her alanda üretim yapıyorlar. Duvar kâğıtlarından mobilyaya, ev tasarımından süt peynir ve yumurta üretimine, şarap üretiminden giyime kadar birçok şeyi saymak mümkün. Ürettikleri İtalya’da kaliteli mamuller arasında sayılıyor.

Mesela ürettikleri şarap İtalya ve birçok ülkede iyi ödüller almış. Bunun yanında hayvancılık yapılıyor. İyi cins köpek yetiştirmeden at yetiştirmeye kadar aklınıza gelebilecek her şey var. Her tesis hem okul gibi insan yetiştiriyor hem de bir fabrika olarak ürün çıkartıyor. Tesiste gezerken kendinizi bağımlıların tedavi edildiği bir hastanede değil bir üniversitede gibi hissediyorsunuz. Büyük sinema salonları, spor kompleksleri, futbol ve basketbol sahaları, dans kulüpleri, eğitim tesisleri, yemekhanesi, yatakhanesi ve çevre düzenlemesiyle çok nezih bir ortam.

San Patrignano büyük bir ailedir

Dünyanın herhangi yerinde bir tedavi merkezine gittiğinizde burada üzüntü ve acı hissedersiniz. Ancak burası cıvıl cıvıl ve herkesin yüzü gülüyor. İçeride sıkı disiplin kuralları olsa da insanlar halinden memnun. İlk geldiğinizde bir yıl ailenizi bile göremiyorsunuz, sigara, telefon ve internet kullanımı yasak. Dünyadan izole edilmiş bir ortamda hayata yeniden başlıyorsunuz. İçerisinde okullar var ve eğitimize burada devam ediyorsunuz. Birçoğu yakın bölgelerdeki üniversitelerde okumaya başlamış.

Burası sadece İtalyanlara hizmet veren bir topluluk değil. Dünyanın her yerinden gelen bağımlılar var; hatta bir tane de Türk var. İletişim kuracak kadar İngilizce veya İtalyanca biliyorsanız Skype üzerinden görüşmeleri yapıyorsunuz ve yeterli koşulları sağlıyorsanız buyurun gelin diyorlar. Belki ülkemizden de buraya gitmek isteyenler olabilir. Tedavi başarılarının %75 civarında olduğunu iddia ediyorlar; bu oran mevcut programların çok üzerinde. 20 yaş üzeri kişilerin büyük kısmı eroin ve kokain bağımlısı iken 20 yaş altında genelde sentetik madde bağımlıları var. Kalan en küçük kişinin yaşı ise on beş.